Τι αλλάζει στις εργασιακές σχέσεις-Άρθρο 2

Στο προηγούμενο άρθρο είχαμε ασχοληθεί με το νομικό πλαίσιο που διέπει την διαπραγμάτευση και σύναψη Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, αναφέροντας και τις αλλαγές που είχε επιφέρει το μνημόνιο και είχαμε αναφέρει επιγραμματικά ποιες αλλαγές προωθούσε το πολυνομοσχέδιο-φονιάς των εργασιακών σχέσεων, που τώρα έχει γίνει νόμος του κράτους.

Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε πιο αναλυτικά με το καθεστώς που διαμορφώνει η ψήφιση του νέου νόμου και ποιες μπορεί να είναι οι πρώτες επιπτώσεις στον κλάδο.

Πρέπει να τονίσουμε ότι όλες οι αλλαγές που δίνουν ένα καθοριστικό κτύπημα στο υπάρχον πλαίσιο, αναφέρονται στο περίφημο άρθρο 37.

1.Καταργεί την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης που ίσχυε μέχρι τώρα, δίνοντας την δυνατότητα στην επιχειρησιακή σύμβαση να υπερέχει την κλαδικής και να περιέχει, με αυτό τον τρόπο, δυσμενέστερες ρυθμίσεις έναντι της κλαδικής. Η ρύθμιση αυτή καταργεί την προστασία που παρείχε στους εργαζόμενους το γεγονός ότι η Κλαδική Συλλογική Σύμβαση [π.χ. ΣΣΕ των ΞΑΕ] ήταν το κατώφλι και η οποιαδήποτε ρύθμιση σε επίπεδο επιχείρησης αφορούσε την βελτίωση των όρων της Κλαδικής σύμβασης. Π.χ. τα βαθμολόγια μισθολόγια των Ξένων Αεροπορικών εταιρειών, που είναι υποχρεωτικά για όλες, έπαιρναν σαν αφετηρία για τον καθορισμό του μισθού της πρώτης κλίμακας, οι περισσότερες με αρκετή απόκλιση προς τα πάνω, τον μισθό ασφαλείας που αναφέρεται στην Σύμβαση και από εκεί και πέρα, διαμόρφωναν την δομή του βαθμολογίου και την εξέλιξη των εργαζόμενων, ανάλογα με την θέση και τα χρόνια υπηρεσίας.

Με την ρύθμιση του πολυνόμου η κυβέρνηση δίνει την δυνατότητα στους εργοδότες να εκμεταλλευτούν το κλίμα ανασφάλειας και τρομοκρατίας που έχουν δημιουργήσει με άλλοθι την κρίση, να πιέσουν τους εργαζόμενους για παραχωρήσεις και όπου βρουν έδαφος να προχωρήσουν σε επιχειρησιακές συμβάσεις που θα αποκλίνουν προς τα κάτω από την αντίστοιχη κλαδική.

2.Μέχρι τώρα δικαίωμα σύναψης Συλλογικής σύβασης είχαν επιχειρήσεις που απασχολούσαν πάνω από 50 εργαζόμενους και η σύμβαση συνάπτονταν μεταξύ του εργοδότη της επιχείρησης και του αντίστοιχου επιχειρησιακού η κλαδικού σωματείου. Όπου υπάρχει εργοδοτική οργάνωση, όπως π.χ. στις ΞΑΕ η σύμβαση συνάπτεται μεταξύ της αντίστοιχης κλαδική Ομοσπονδίας και της εργοδοτικής οργάνωσης του Κλάδου. Οι επιχειρήσεις που απασχολούσαν λιγότερους από 50 εργαζόμενους καλύπτονταν από την Κλαδική σύμβαση η οποία κηρύσσονταν με Υπουργική απόφαση γενικώς υποχρεωτική για όλες τις επιχειρήσεις, άσχετα αν ανήκουν στην εργοδοτική οργάνωση.

Με το πολυνόμο-φονιά η κυβέρνηση τροποποιεί την ιεράρχηση των συνδικαλιστικών οργανώσεων που μπορούσαν να συνάψουν συλλογική σύμβαση και εφευρίσκει ένα νέο τρόπο παράκαμψης και αδρανοποίησης των συνδικάτων. Την ένωση προσώπων.

Η ένωση προσώπων προβλέπεται από τον Ν.1264/82 που καθορίζει το καθεστώς λειτουργίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Η ένωση προσώπων-δεν είναι σωματείο- μπορούσε να δημιουργηθεί σε επιχειρήσεις που απασχολούσαν λιγότερους από 50 εργαζόμενους και σκοπό είχαν την εκπροσώπηση των εργαζόμενων για την λύση ενός συγκεκριμένου προβλήματος, είχε συγκεκριμένη διάρκεια και η οποία, ένωση προσώπων, μετά την λύση η μη του προβλήματος, διαλύονταν. Τώρα η κυβέρνηση αναγορεύει την ένωση προσώπων σε ισότιμο συνομιλητή με το σωματείο, για την σύναψη επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης, εφ’ όσον δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο. Σε περίπτωση δε που δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο η ένωση προσώπων, τότε έρχεται η σειρά του κλαδικού σωματείου να συνάψει συλλογική σύμβαση. Η μόνη προϋπόθεση για την δυνατότητα της ένωσης προσώπων να συνάψει συλλογική σύμβαση είναι η κάλυψη των 3/5 του συνόλου των εργαζομένων της επιχείρησης, ανεξαρτήτως αριθμού. Δηλαδή και σε μια επιχείρηση με 10 εργαζόμενους οι 6 από αυτούς μπορούν να συστήσουν ένωση προσώπων, να διαπραγματευτούν Συλλογική σύμβαση με αποδοχές κατώτερες των κλαδικών και να ισχύσει για το σύνολο των εργαζόμενων. Έπειτα δε από αυτό μπορούν να διαλυθούν!!!!!!!!

Η ρύθμιση αυτή σκοπό έχει να δώσει νομιμοφάνεια σε αυτό που ήδη γίνεται σε μεγάλη έκταση στους εργασιακούς χώρους, όπου οι εργοδότες αυθαίρετα μειώνουν αποδοχές και αυξάνουν ώρες εργασίας. Τώρα ελπίζουν ότι με την βοήθεια κάποιων «πρόθυμων» εργαζόμενων, η με την τρομοκρατία θα επιβάλλουν και με τον νόμο την θέλησή τους.
Ο πρώτος τρόπος για να αποκρουσθεί αυτή η προσπάθεια είναι να μην δώσουν οι εργαζόμενοι την δυνατότητα στην εργοδοσία να «στήσει» εργοδοτικά σωματεία η ένωση προσώπων.

3.Οπως έχουμε αναλύσει στο προηγούμενο άρθρο, Οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, όπως των ΞΑΕ, κηρύσσονταν, με Υπουργική απόφαση, υποχρεωτικές για το σύνολο των εργαζόμενων του Κλάδου. Έτσι οι εργαζόμενοι στις εταιρείες που δεν ανήκαν στην εργοδοτική οργάνωση, καλύπτονταν από την σύμβαση και η εργασιακή τους σχέση διέπονταν από τις ρυθμίσεις αυτής.

Ο νέος νόμος παγώνει την διαδικασία επέκτασης των συμβάσεων, δηλαδή δεν γίνεται υποχρεωτική για τις επιχειρήσεις που δεν ανήκουν στην εργοδοτική οργάνωση, μέχρι την λήξη του μεσοπρόθεσμου σχεδίου δημοσιονομικής πολιτικής. Η ρύθμιση αυτή χειροτέρεψε με την είσοδο του νομοσχεδίου για συζήτηση στην Βουλή, που ενώ προέβλεπε πάγωμα για δύο χρόνια, τώρα επεκτείνεται το πάγωμα μέχρι την λήξη του μεσοπρόθεσμου. Δηλαδή σχεδόν μόνιμο πάγωμα!!!!!!! Με αυτό τον τρόπο μένουν ακάλυπτοι, όσον αφορά τον κλάδο μας, δεκάδες συνάδελφοι.

Τις συνέπειες από αυτές τις ρυθμίσεις και πώς αντιμετωπίζονται στο επόμενο άρθρο.

Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, πως μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε

Oι καθημερινές αλλαγές των εργασιακών σχέσεων που αναγγέλλονται από την κυβέρνηση, κατ΄εντολή αλλά και σε συνεργασία με την τρόικα, έχουν αφήσει άφωνους τους εργαζόμενους που δεν μπορούν να πιστέψουν ότι μπορούν να χάσουν κάθε ίχνος προστασίας της εργασίας τους και των δικαιωμάτων τους.
Ο Σύλλογος σε μια προσπάθεια ενημέρωσης των εργαζόμενων γιαυτές τις αλλαγές , τις άμεσες συνέπειες στον Κλάδο, καθώς επίσης και τον τρόπο αντιμετώπισης τους, ξεκινάει με την δημοσίευση μιας σειράς από άρθρα που θα αναδεικνύουν τα παραπάνω ζητήματα.

Στο πρώτο άρθρο θα παρουσιάσουμε το βασικό νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις εργασιακές σχέσεις ιδιαίτερα αυτό που αφορά την σύναψη Συλλογικών συμβάσεων που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ύπαρξης των σωματείων, τις αλλαγές που ήδη έχουν γίνει μέσα από τους νόμους που υλοποιούν τα διάφορα μνημόνια, όπως επίσης και τις προτεινόμενες αλλαγές στο πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στην βουλή, που ουσιαστικά καταργούν τις κλαδικές συμβάσεις.

1.Οι Συλλογικές συμβάσεις διακρίνονται σε τέσσερες βασικές κατηγορίες:
-Την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που διαμορφώνει τους κατώτερους όρους αμοιβής και εργασίας για το σύνολο του εργατικού δυναμικού της χώρας.
-Τις ομοιοεπαγγελματικές που αφορούν μια συγκεκριμένη ειδικότητα [πχ. Χειριστές ανυψωτικών μηχανημάτων, οδηγούς, λογιστές κ.λ.π]
-Τις κλαδικές συμβάσεις που αφορούν τους εργαζόμενους ενός συγκεκριμένου κλάδου [π.χ κλωστοϋφαντουργοί, τραπεζικοί, Ξένες αεροπορικές εταιρείες κ.λ.π]
-Τις επιχειρησιακές που αφορούν τους εργαζόμενους μιας συγκεκριμένης επιχείρησης.
2.Βασικό στοιχείο της φιλοσοφίας των ΣΣΕ ήταν η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης. Δηλαδή ότι καμία Συλλογική Σύμβαση δεν μπορεί να περιέχει όρους δυσμενέστερους από την Εθνική γενική Συλλογική Σύμβαση, καμία επιχειρησιακή Σύμβαση δεν μπορεί να έχει δυσμενέστερους όρους από την κλαδική σύμβαση και σε περίπτωση συρροής συμβάσεων –ομοιεπαγγελματική με επιχειρησιακή, ισχύει η ευνοϊκότερη ρύθμιση].
3.Τις Συλλογικές συμβάσεις τις υπογράφει η αντιπροσωπευτικότερη συνδικαλιστική οργάνωση είτε σε πανελλαδικό επίπεδο, είτε σε κλαδικό, ομοιοεπαγγελματικό η επιχειρησιακό με την αντίστοιχη εργοδοτική οργάνωση.
4.Οι Κλαδικές, όπως π.χ. της ΟΠΑΜ, αλλά και οι ομοιεπαγγελματικές συμβάσεις, επεκτείνονται και γίνονται υποχρεωτικές για το σύνολο των εργαζόμενων της ειδικότητας η του κλάδου, άσχετα αν ο εργοδότης συμμετέχει στην εργοδοτική οργάνωση που υπογράφει την σύμβαση. Η επέκταση αυτή γίνεται με Υπουργική απόφαση κατόπιν αιτήματος της συνδικαλιστικής οργάνωσης. Αν πάρουμε για παράδειγμα την σύμβαση των ξένων αεροπορικών εταιρειών που υπογράφεται από την ΟΠΑΜ και την AOFA, η σύμβαση γίνεται υποχρεωτική στην εφαρμογή της ανεξάρτητα αν η εταιρεία είναι μέλος της AOFA. Έτσι λοιπόν όλοι οι εργαζόμενοι του κλάδου διέπονται από τους ίδιους όρους εργασίας και αμοιβής.

Αυτό ήταν το πλαίσιο που ίσχυε μέχρι πριν το μνημόνιο και εξασφάλιζε ένα δίκτυ προστασίας των εργαζομένων αλλά και τους όρους του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων ενός κλάδου, όπου το εργατικό κόστος δεν γινόταν αντικείμενο αθέμιτου ανταγωνισμού.

Η βασική αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, που είναι καθοριστικής σημασίας, τροποποιήθηκε ήδη μερικώς με το μνημόνιο όταν νομοθετήθηκε η δυνατότητα σύναψης επιχειρησιακών συλλογικών συμβάσεων με όρους δυσμενέστερους από αυτών της κλαδικής σύμβασης σε περίπτωση που η επιχείρηση αντιμετώπιζε πρόβλημα επιβίωσης. Δηλαδή ένα επιχειρησιακό σωματείο θα μπορούσε κάτω από τις απειλές και τις πιέσεις του εργοδότη να υπογράψει συλλογική σύμβαση που θα είχε κατώτερους μισθούς από αυτούς που προβλέπει η κλαδική ΣΣΕ που όμως δεν μπορεί να είναι κατώτερος από αυτόν της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης [ΕΓΣΣΕ]. Σον ίδιο νόμο [Ν.3845/10] του μνημονίου όμως, η κυβέρνηση είχε δεχθεί να νομοθετήσει όρο, τον οποίο δεν είχε ενεργοποιήσει μέχρι τώρα, που προέβλεπε την απόκλιση ακόμα και από τον κατώτερο μισθό της ΕΓΣΣΕ.

Συγχρόνως η κυβέρνηση είχε φροντίσει να αφαιρέσει το μοναδικό όπλο απέναντι στην άρνηση του εργοδότη να υπογράψει ΣΣΕ, που ήταν η παραπομπή της διαπραγμάτευσης στην μεσολάβηση και ην διαιτησία [ΟΜΕΔ] αλλάζοντας όχι μόνο τις αρμοδιότητες, όχι μόνο δίνοντας συγκεκριμένες κατευθύνσεις για το ύψος των αυξήσεων που θα επιδικάζει αλλά δίνοντας την δυνατότητα προσφυγής και στον εργοδότη να ακυρώσει υπάρχουσες ΣΣΕ.

Η βασική στόχευση της κυβέρνησης και της τρόικα είναι μέσα από την αποδυνάμωση του νομοθετικού πλαισίου της διαπραγμάτευσης, το αδυνάτισμα, έως και την εξαφάνιση των σωματείων και την επιβολή των ατομικών συμβάσεων εργασίας, όπου ό ο εργοδότης με τον εργαζόμενο θα καθορίζουν τους όρους αμοιβής και εργασίας. Αν αναλογισθούμε την ένταση της αυθαιρεσίας, τις απώτερες επιδιώξει των εργοδοτών, το πολιτικό κλίμα, την αύξηση της ανεργίας, τότε, εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε ποιες δυνατότητες ατομικής διαπραγμάτευσης έχει κάθε εργαζόμενος ξεχωριστά.

Σήμερα έρχεται να δώσει ένα ακόμα κτύπημα προωθώντας για νομοθέτηση τρία καθοριστικής σημασίας ζητήματα:
1. Καταργεί την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης καθορίζοντας ότι η επιχειρησιακή σύμβαση υπερισχύει της κλαδικής
2. Παγώνει την επέκταση των ΣΣΕ για δύο χρόνια
3. Δίνει την δυνατότητα υπογραφής επιχειρησιακής ΣΣΕ και σε ένωση προσώπων!!!!!!
Για αυτά τα θέματα θα επακολουθήσει άλλο άρθρο.